Jan Huiszoon: verschil tussen versies

Uit encyclopedie van zeeland
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Importing text file
 
Johan Francke (overleg | bijdragen)
bots
11.264 bewerkingen
 
(17 tussenliggende versies door dezelfde gebruiker niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
{{Infobox
{{InfoboxPersoon
| above      = Jantje De Prentenknipper
| afbeelding = [[Bestand:Davids_voorportaal.png|250px]]
| naam = Jan Huiszoon; Jantje de Prentenknipper; Jan de Prentenknipper
| onderschrift = Davids voorportaal, prentenknipkunst van Jan de Prentenknipper, collectie Museum Veere.
| geboortedatum = [[14 november]] [[1799]]
| geboorteplaats = Colijnsplaat
| overlijdensdatum = [[17 juni]] [[1870]]
| overlijdensplaats = Goes
| beroep = knipkunstenaar
| VIAF = [http://viaf.org/viaf/286895963 Jan Huiszoon]
}}
}}
[[Bestand:ngc_1870_06_21_004.png|thumb|250px|left|Bekendmaking van het overlijden van Jan Huiszoon. Bron: ZB, Krantenbank Zeeland, [https://krantenbankzeeland.nl/issue/ngc/1870-06-21/edition/0/page/4 Nieuwe Goessche Courant, 21 juni 1870, p. 4]]]
== Biografie ==
[[Bestand:Landing_Engelsen_1809.png|thumb|left|250px|De landing van de Engelsen in 1809, collectie Museum Veere]]
De bijnaam van Jan Huiszoon, Jan de Prentenknipper, was zo vermaard, dat zijn overlijden aanvankelijk door de regionale kranten werd gemist omdat zijn ware naam onbekend was. Hij reisde in de 19<sup>de</sup> eeuw door Zeeland om zijn knipsels te verkopen. Hij moet tussen 1825 en 1860 honderden, zo niet duizenden prenten hebben vervaardigd. Vermoedelijk leerde hij de prentknipkunst in het tuchthuis. Hij belandde daar waarschijnlijk nadat hij in 1821 in diensttijd bij Fort Frederik Hendrik te Breskens enige zaken had ontvreemd in een café.
Huyszoon maakte vooral kerkboekprentjes met bijbelse voorstellingen; deze waren uit voorraad leverbaar en kostten 2 of 5 cent, al naar de grootte. Verder knipte hij ook prenten met zegenwensen, buitenplaatsen en boerderijen. Deze laatste ontstonden in opdracht en zijn ondanks de primitieve en kinderlijke tekentrant bijzonder nauwkeurig en levensecht. Pronkstukken zijn ook de drie prenten, die de landing van de Engelsen in 1809 te Veere voorstellen (één daarvan bevindt zich in het Museum Veere in de Schotse Huizen). Huiszoon ondertekende zijn prenten met de initialen H.E.L.: hoop en liefde.
Zijn werkelijke naam was lange tijd volkomen vergeten. Totdat de Middelburgse archivaris Sijnke in 1985 bij toeval in de collectie van de heer A. Roose te Middelburg een exemplaar van het Goese Volksdagblad van 9 juli 1870 ontdekte, waarin een overlijdensbericht en korte levensbeschrijving van Jan Huiszoon, alias Jantje de Prentenknipper, waren opgenomen.
Huiszoon was getrouwd met de Belgische Constantia du Prée met wie hij acht kinderen kreeg. Bij zijn overlijden was hij gehuwd met Johanna Digna Potvliet.


(Colijnsplaat 14 november 1799 – Goes 17 juni 1870), Werkelijke naam: Jan Huiszoon (of Hyszoon). Knipkunstenaar.
== Werkwijze ==
 
Huyszoons prenten zijn niet echt geknipt, maar uitgesneden met een scherp mesje. Ze bevatten dikwijls uitvoerige opschriften in mooie letters, maar vol met spelfouten en de meest onverwachte afkortingen. Bijzonder is dat hij de knipsels, die meestal werden aangebracht op een ondergrond van donkerblauw papier, dikwijls nog inkleurde met waterverf. Dit gebeurde met veel zorg; vooral de boerderijprenten zijn daardoor dikwijls echte juweeltjes geworden. Huyszoons prenten worden nog in vele Zeeuwse gezinnen bewaard en zijn erg geliefd. Ook de Zeeuwse musea en het Nederlands Openlucht museum in Arnhem bezitten werk van hem.
Reisde in de 19<sup>de</sup> eeuw door Zeeland om zijn knipsels te verkopen. Hij moet tussen 1825 en 1860 honderden, zo niet duizenden prenten hebben vervaardigd. Huyszoon maakte vooral kerkboekprentjes met bijbelse voorstellingen; deze waren uit voorraad leverbaar en kostten 2 of 5 cent, al naar de grootte. Verder knipte hij ook prenten met zegenwensen, buitenplaatsen en boerderijen. Deze laatste ontstonden in opdracht en zijn ondanks de primitieve en kinderlijke tekentrant bijzonder nauwkeurig en levensecht. Pronkstukken zijn ook de drie prenten, die de landing van de Engelsen in 1809 te Veere voorstellen (één daarvan bevindt zich in de Schotse Huizen te Veere). Huyszoons prenten zijn niet echt geknipt, maar uitgesneden met een scherp mesje. Ze bevatten dikwijls uitvoerige opschriften in mooie letters, maar vol met spelfouten en de meest onverwachte afkortingen. Bijzonder is dat hij de knipsels, die meestal werden aangebracht op een ondergrond van donkerblauw papier, dikwijls nog inkleurde met waterverf. Dit gebeurde met veel zorg; vooral de boerderijprenten zijn daardoor dikwijls echte juweeltjes geworden. Huyszoons prenten worden nog in vele Zeeuwse gezinnen bewaard en zijn erg geliefd. Ook de Zeeuwse musea en het Nederlands Openlucht museum in Arnhem bezitten werk van hem. Zijn werkelijke naam was lange tijd volkomen vergeten. Totdat de Middelburgse archivaris Sijnke in 1985 bij toeval in de collectie van de heer A. Roose te Middelburg een exemplaar van het Goese Volksdagblad van 9 juli 1870 ontdekte, waarin een overlijdensbericht en korte levensbeschrijving van Jan Huiszoon, alias Jantje de Prentenknipper, waren opgenomen.  
In het najaar van 2020 wijdde het [[Zeeuws Museum]] een grote tentoonstelling aan Huiszoons werk onder de titel: H.E.L. - Jan de Prentenknipper.
 
 
AUTEUR
 
herz. Peter Sijnke (2011).  
 
 
LITERATUUR
 
H. Bottema, ‘Jantje de prentenknipper, de welbekende onbekende van Zeeland 1803?-1883?’, in: ''Antiek'' 2 (1967) 80-91.
 
Rinus Willemsen, ‘Jantje de Prentenknipper’, in: ''Zeeland Magazine'' 15/90 (juli/aug. 1985).
 
Joke Verhave en Jan Peter Verhave, ''Jan de Prentenknipper (1798-1870): Zeeuwse volkskunst langs ’s Heeren Wegen'' (Goes 1993).
 
Informatiedossier knipkunst, Zeeuws Documentatiecentrum
 
 
AFBEELDING
 
Knipsel van Jantje de Prenteknipper, voorstellende de landing van de Engelsen te Veere in 1809.
 
 
'''Tekst uit de Encyclopedie van Zeeland 1982-1984'''
 
 
Knipkunstenaar, die in de 19e eeuw de Zeeuwse dorpen rondreisde om zijn knipsels te verkopen. Voor zover gedateerd zijn ze van 1834-1870 ontstaan. Jantje maakte vooral kerkboekprentjes met bijbelse voorstellingen; deze waren uit voorraad leverbaar en kostten 2 of 5 cent, al naar de grootte. Verder knipte hij ook prenten met zegenwensen, buitenplaatsen en boerderijen. Deze laatste ontstonden in opdracht en zijn ondanks de primitieve en kinderlijke tekentrant bijzonder nauwkeurig en levensecht. Pronkstukken zijn ook de drie prenten, die de landing van de Engelsen in 1809 te Veere voorstellen (één daarvan bevindt zich in de Schotse Huizen te Veere). Waarschijnlijk zijn Jantjes prenten niet echt geknipt, maar uitgesneden met een scherp mesje. Ze bevatten dikwijls uitvoerige opschriften in mooie letters, maar vol met spelfouten en de meest onverwachte afkortingen. Bijzonder is dat hij de knipsels, die meestal werden aangebracht op een ondergrond van donkerblauw papier, dikwijls nog inkleurde met waterverf. Dit gebeurde met veel zorg; vooral de boerderijprenten zijn daardoor dikwijls echte juweeltjes geworden. Jantjes prenten worden nog in vele Zeeuwse gezinnen bewaard en zijn nog erg geliefd. Ook de Zeeuwse musea en het Nederlands Openlucht museum in Arnhem bezitten werk van hem. Zijn werkelijke naam is volkomen vergeten. Hij was een klein dik mannetje dat ’s zomers door de provincie zwierf (alleen op Schouwen-Duiveland kwam hij blijkbaar niet) en 's winters soms in het Manhuis in Goes verbleef. Er zijn aanwijzingen dat hij Josephus de Laet heette. Deze stond geboekt als ongehuwd los arbeider te Goes (Goes 14 september 1803 - Goes 16 april 1883).
 


== Tekst uit de Encyclopedie van Zeeland 1982-1984 ==
{{GoToOriginal}}


== Auteur ==
-herz. Peter Sijnke (2011), herz. J. Francke (2020).


== Literatuur ==
*H. Bottema, ‘Jantje de prentenknipper, de welbekende onbekende van Zeeland 1803?-1883?’, in: ''Antiek'' 2 (1967) 80-91.
*Rinus Willemsen, ‘Jantje de Prentenknipper’, in: ''Zeeland Magazine'' 15/90 (juli/aug. 1985).
*Joke Verhave en Jan Peter Verhave, ''Jan de Prentenknipper (1798-1870): Zeeuwse volkskunst langs ’s Heeren Wegen'' (Goes 1993).
*Informatiedossier knipkunst, Zeeuws Documentatiecentrum
*[https://krantenbankzeeland.nl/issue/pzc/2020-09-26/ ZB| Krantenbank Zeeland, Jan van Damme, 'Jan de Prentenknipper kan zo op instagram', in: ''PZC'', 25 september 2020]


[[category:Zeeuwen]]
[[category:persoon]]
[[category:persoon]]
[[category:Kunst & cultuur]]
{{DEFAULTSORT:Huiszoon, Jan}}

Huidige versie van 26 sep 2020 om 12:18

Jan Huiszoon

Davids voorportaal, prentenknipkunst van Jan de Prentenknipper, collectie Museum Veere.
Geboren 14 november 1799 Colijnsplaat
Overleden 17 juni 1870 Goes
Beroep knipkunstenaar
VIAF Jan Huiszoon
Bekendmaking van het overlijden van Jan Huiszoon. Bron: ZB, Krantenbank Zeeland, Nieuwe Goessche Courant, 21 juni 1870, p. 4

Biografie

De landing van de Engelsen in 1809, collectie Museum Veere

De bijnaam van Jan Huiszoon, Jan de Prentenknipper, was zo vermaard, dat zijn overlijden aanvankelijk door de regionale kranten werd gemist omdat zijn ware naam onbekend was. Hij reisde in de 19de eeuw door Zeeland om zijn knipsels te verkopen. Hij moet tussen 1825 en 1860 honderden, zo niet duizenden prenten hebben vervaardigd. Vermoedelijk leerde hij de prentknipkunst in het tuchthuis. Hij belandde daar waarschijnlijk nadat hij in 1821 in diensttijd bij Fort Frederik Hendrik te Breskens enige zaken had ontvreemd in een café. Huyszoon maakte vooral kerkboekprentjes met bijbelse voorstellingen; deze waren uit voorraad leverbaar en kostten 2 of 5 cent, al naar de grootte. Verder knipte hij ook prenten met zegenwensen, buitenplaatsen en boerderijen. Deze laatste ontstonden in opdracht en zijn ondanks de primitieve en kinderlijke tekentrant bijzonder nauwkeurig en levensecht. Pronkstukken zijn ook de drie prenten, die de landing van de Engelsen in 1809 te Veere voorstellen (één daarvan bevindt zich in het Museum Veere in de Schotse Huizen). Huiszoon ondertekende zijn prenten met de initialen H.E.L.: hoop en liefde. Zijn werkelijke naam was lange tijd volkomen vergeten. Totdat de Middelburgse archivaris Sijnke in 1985 bij toeval in de collectie van de heer A. Roose te Middelburg een exemplaar van het Goese Volksdagblad van 9 juli 1870 ontdekte, waarin een overlijdensbericht en korte levensbeschrijving van Jan Huiszoon, alias Jantje de Prentenknipper, waren opgenomen. Huiszoon was getrouwd met de Belgische Constantia du Prée met wie hij acht kinderen kreeg. Bij zijn overlijden was hij gehuwd met Johanna Digna Potvliet.

Werkwijze

Huyszoons prenten zijn niet echt geknipt, maar uitgesneden met een scherp mesje. Ze bevatten dikwijls uitvoerige opschriften in mooie letters, maar vol met spelfouten en de meest onverwachte afkortingen. Bijzonder is dat hij de knipsels, die meestal werden aangebracht op een ondergrond van donkerblauw papier, dikwijls nog inkleurde met waterverf. Dit gebeurde met veel zorg; vooral de boerderijprenten zijn daardoor dikwijls echte juweeltjes geworden. Huyszoons prenten worden nog in vele Zeeuwse gezinnen bewaard en zijn erg geliefd. Ook de Zeeuwse musea en het Nederlands Openlucht museum in Arnhem bezitten werk van hem. In het najaar van 2020 wijdde het Zeeuws Museum een grote tentoonstelling aan Huiszoons werk onder de titel: H.E.L. - Jan de Prentenknipper.

Tekst uit de Encyclopedie van Zeeland 1982-1984

Bekijk de originele tekst uit de Encyclopedie van Zeeland, 1982-1984

Auteur

-herz. Peter Sijnke (2011), herz. J. Francke (2020).

Literatuur

Overgenomen van "https://www.encyclopedievanzeeland.nl/index.php?title=Jan_Huiszoon&oldid=53915"