Joost Verschuere Reynvaan

Joost Verschuere Reynvaan
Geboren	11 September 1739 Middelburg
Overleden	2 Mei 1809 Vlissingen
Beroep	Advocaat, organist, klokkenist, componist en schrijver over muziek
VIAF	J. Verschuere Reynvaan

Jeugd en Studie

Joos(t) Verschuere Reynvaan groeide op in Middelburg, als zoon van Joos(t) Verschuere Reynvaan en Apollonia Catharina van Pantegem. Het huis waar hij zijn jeugd doorbracht en dat vermoedelijk ook zijn geboortehuis is geweest, bestaat nog steeds en draagt de naam ‘Niet altijd Sommer’ (Nieuwstraat 27). Joos Verschuere Reynvaan had een oudere broer, genaamd Bastiaan Ewaldus (eveneens gepromoveerd rechtsgeleerde) en een jongere broer, Apollonius Johannes. Het geslacht Reynvaan was welvarend en bracht enige predikanten voort.

In zijn jeugd volgde Verschuere Reynvaan muziekonderricht, eerst bij de destijds bekende Middelburgse violist en cellist I. Gerzony, en later bij Benjamin Bouchart, organist en klokkenist van de Nieuwe Kerk en de Lange Jan in Middelburg. Daarnaast bestudeerde hij vele composities en theoretische geschriften van tal van musici, onder wie Johann Sebastian Bach.

In 1765 promoveerde Joos tot doctor in de rechten op zijn dissertatie getiteld De privilegiis studiosorum nec non scientiarum doctorum.

Gezin

Aangenomen wordt dat Verschuere Reynvaan in 1769 in het huwelijk trad met zijn volle nicht Maria Johanna Reynvaan (1749-1784), hoewel het jaartal hiervan niet zeker is. Uit dit huwelijk werden drie dochters en een zoon geboren: Johanna Maria, Maria Johanna Apollonia, Johanna Anthonetta en Joos.

Carrière

Eveneens in 1769 werd Verschuere Reynvaan benoemd tot organist en klokkenist van de St. Jacobskerk te Vlissingen. Hij vervulde deze functie gedurende 25 jaren. Verdere functies vervuld door Reynvaan in Vlissingen behelzen: schepen, weesmeester, bibliothecaris (vanaf 1803), lid van de Besognekamer vanaf 1805, oppercommissaris van het ambacht en de nering der kaarsen- en die der pruikenmakers, penningmeester en lidmaatschap van de schoolcommissie volgden in 1806. In 1808 werd hij vrederechter. Een jaar later stierf hij op negenenzestigjarige leeftijd in Vlissingen, alwaar hij op 5 mei 1809 in de Waalse Kerk werd begraven.

Muzikale carrière

Ofschoon jurist van professie en een man van verdienste in het openbare leven, moet de historisch betekenis van Verschuere Reynvaan vooral in de muziek worden gezocht. Hij schreef tal van composities, waaronder concerten voor klavier, psalmen, en werken voor de vrijmetselarij. Deze laatste stukken vormen een eerbetoon aan de vrijmetselarij. Verschuere Reynvaan was lid van de Vlissingse vrijmetselaarsloge L'Astre de l'Orient. Het merendeel van Verschuere Reynvaans composities is helaas (nog) niet teruggevonden. Het belang van Verschuere Reynvaan ligt niet zozeer in zijn composities, maar in zijn muziekwetenschappelijke publicaties. De twee belangrijkste hiervan zijn de Catechismus der Muzyk en het Muzijkaal Kunst-Woordenboek. De eerste bevat 41 lessen over algemene muziekleer, harmonie, en contrapunt, geschreven in de vorm van vraag en antwoord. Het tweede werk is het eerste Nederlandstalige muzieklexicon. De eerste uitgave was incompleet, de tweede en laatste uitgave was uitgebreider. Deze loopt echter niet verder dan de letter M.

Composities

• Mengeldichten, in gezangen, op muziek gebracht (Middelburg 1774, Vlissingen 1781)
• Zes klaviersonatas met viool (Op. 1)
• Concert voor klavier met 3 violen en een bas (Op. 2)
• Concert voor klavier met 2 violen of 2 dwarsfluiten (Op. 3)
• De Cl Paslmen met de Lofzangen (verschillende uitgaven in Amsterdam, Middelburg, en Vlissingen in de periode 1789-1796)
• Beurt- en Choorzang bij ’s Heilands geboorte (Amsterdam, Middelburg en Vlissingen, 1790)
• Gezangen der vrije metselaren (Vlissingen 1799, 1808)
• Gezangen, vertaalt en gevolgt uit en naar de lire maçonnique (Vlissingen 1801; ook bekend als uitgave in een band met voornoemde gezangen)
• Kannonade op alle de rangen en gelentheden der Blaauwe Maçonnerye (Manuscript van 81 bladzijden)

Publicaties

• Catechismus der Muzyk (Amsterdam/Rotterdam 1787; Amsterdam 1807)
• Muzijkaal Kunst-Woordenboek (Verscheidene uitgaven, Middelburg/Amsterdam 1789-1795).
• Muzijkaal Zakboekje (Vlissingen 1805; Amsterdam 1847)
• Geschiedenis der Muzijkkunst (Geen exemplaren bekend)
• Iets over de tempelmuziek van Salomo (Geen exemplaren bekend)
• Over de muzijk der Hebreëen (Geen exemplaren bekend)

Discografie

• Hef aan! Bataaf (Erasmus Muziek Producties, 1997). Dit is een verzamelalbum van Nederlandse muziek gecomponeerd rond 1795. Behalve van Joos Verschuere Reynvaan is ook muziek opgenomen van Willem Lootens, C.E. Graaf, Wico Clements, W.W. Mijnhardt, G. Oost en Paul van Reijen.

Auteur

Hilal Dogan, 2012

Editor

Margot Polderdijk, 2017

Literatuur

• Albert Clement, "Verschuere Reynvaen, Joos(t)", in: The New Grove Dictionary of Music and Musicians, second edition 26 (London / New York 2001) 492.
• Albert Clement, Verschuere Reynvaen, Joos(t), in: Die Musik in Geschichte und Gegenwart (Kassel etc. 1998-), Supplement (2008), col. 1021.
• Albert Clement, ‘Drie Zeeuwse componisten van psalmzettingen - Remigius Schrijver, Willem Lootens en Joost Verschuere Reynvaan’, in: Zeeuws Tijdschrift 40 (1990) 170-178.
• Albert Clement, ‘Dr. Joos Verschuere Reynvaan, ‘frère à talent’’, in: Zeeland. Tijdschrift van het Koninklijk Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen 1/3 (1992) 147-152.