Charley (Annie Caroline Pontifex) Toorop

Charley (Annie Caroline Pontifex) Toorop
Tentoonstellingsgebouw in Domburg in 1912 met voor de opening van links naar rechts: mw. Annie Toorop-Hall, freule Heemskerck van Beest (in deuropening), Elout, Charley Toorop (tegen deurpost) en Zwart, foto, ZB, Beeldbank Zeeland, recordnr. 19493
Geboren	24 maart 1890 Katwijk
Overleden	6 november 1955 Bergen (N-H)
Beroep	schilderes
VIAF	C. Toorop

Jeugd en huwelijk

Charley (Annie Caroline Pontifex) Toorop was de dochter van Jan Toorop en Annie Hall, groeide op in het kunstzinnige milieu van haar ouders en kwam al jong in contact met veel kunstenaars. Elke zomer kwam zij mee naar Domburg. Zij begon al vroeg te tekenen en was ook muzikaal. Pas in 1912, na haar huwelijk met Henk Fernhout, koos zij definitief voor de schilderkunst, maar zij ontwikkelde zich geheel zelfstandig. Nadat haar huwelijk gestrand was (de schilder Edgar Fernhout en de filmregisseur John Fernhout waren haar zoons), verbleef ze van 1919-1921 in Parijs, waar een levenslange vriendschap met Piet Mondriaan ontstond. In 1922 ging ze in Bergen (N-H.) wonen, waar ze een grote en hechte vriendenkring om zich heen verzamelde.

Verblijf in Westkapelle

Aan de toog (1933), schilderij van de bar van de Valk met klanten, collectie Zeeuws Museum, prentbriefkaart v.d. Meulen, ZB, Beeldbank Zeeland, 31501

In 1925 kwam zij voor het eerst terug op Walcheren, maar in plaats van de badplaats Domburg verkoos zij het stugge Westkapelle, waar ze vaak terugkwam en vooral in hotel 'De Valk' werkte. Behalve veel schilderijen maakte ze hier ook enige litho's. De sfeer van Westkapelle heeft zij voortreffelijk weer gegeven. De Tweede Wereldoorlog, waarin zij haar huis moest verlaten, en een daarop volgende attaque, waarvan zij moeizaam herstelde, leidden tot een verdieping in haar werk. In deze jaren verbleef zij nog geregeld in Veere. De naderende dood kwam centraal te staan in haar laatste schilderijen, maar ook steeds weer de vreugde om de seizoenen, de bloesems en de vruchten.

Stijl en invloed

Charley Toorop was een geheel andere figuur dan haar vader. Ze had een moeilijk, stug talent, dat ze met grote volharding ontwikkelde. Al van jongsaf had ze een grote sociale belangstelling, die haar deed sympathiseren met het communisme. Nadat ze de invloed van het kubisme en het Duitse expressionisme had ondergaan, kwam ze tot een scherp-getekende, nieuw-zakelijke stijl, waarin ze arbeiders, boeren en stillevens van dagelijkse gebruiksvoorwerpen weergaf. In veel zelfportretten gaf zij zich rekenschap van haar ontwikkeling. In haar werk spreekt naast dit sociale gevoel ook steeds weer de behoefte aan geborgenheid van een besloten vriendenkring.

Oprichting standbeeld

Het monument voor Charley Toorop in Westkapelle, foto: Stichting verBEELDing Charley Toorop

Op 7 november 2013 werd op initiatief van de Westkapelse Stichting Verbeelding op de Westkapelse zeedijk een door Gijs Assmann gemaakt beeld ter nagedachtenis aan Charley Toorop onthuld. Het stelt een schildersezel voor waarop kleren zijn gedrapeerd, met daaronder de tekst Ode aan Charley Toorop. Eerder al, in 2009 werd tijdens het Zeeland Nazomerfestival de voorstelling Zittend meisje aan de voet van de dijk opgevoerd.

Tekst uit de Encyclopedie van Zeeland 1982-1984

Bekijk de originele tekst uit de Encyclopedie van Zeeland, 1982-1984

Auteur

-A.J. B., herz. Johan Francke, 2013.

Literatuur

• A.M. Hammacher, Charley Toorop, een beschouwing van haar leven en werk: een lijst van werken (Rotterdam, 1952).
• N.J. Brederoo, Charley Toorop, leven en werken (met oeuvrecatalogus 1982) (S.l., 1982).
• Catalogus tentoonstelling 'Charley Toorop' (Utrecht/Stuttgart 1982).
• Marja Bosma, Dorine Duyster (tekstred.) en Charley Toorop, Vooral geen principes! Charley Toorop (Rottedam, 2008).