Nicolaas Everaerts (Everardi, ook Nicolaas van Grijpskerke of van Middelburg): verschil tussen versies

Versie van 13 aug 2020 om 10:54

(Grijpskerke? 1461 of 1462 – Mechelen 9 en 10 december 1532). Rechtsgeleerde. Een der grootste rechtsgeleerden der Nederlanden. Hij of zijn vader (Everard) was geboren te Grijpskerke. Dat zijn vader een eenvoudig schipper is geweest, werd zowel door bewonderaars als door tegenstanders geaccentueerd. Everaerts werd geboren in 1461 of 1462 uit het huwelijk van Everard en (waarschijnlijk) Soete. Hij zal onderwijs hebben genoten te Middelburg en studeerde 1479-1483 te Leuven aan de faculteit der kunsten en wetenschappen, waarna hij aldaar tot 1491 de rechtenstudie volgde. In 1493 doctor in de beide rechten, kreeg Everaerts uiterlijk ca. 1495 een leeropdracht in burgerlijk recht. Hij bleef aan de universiteit van Leuven, die hem in 1504 koos tot rector magnificus en dus onder meer tot voorzitter van de universiteitsrechtbank. Daarnaast bekleedde hij kerkelijke ambten, waaruit hij inkomsten trok. De bisschop van Kamerijk, Hendrik van Bergen op Zoom, benoemde hem ca. 1497 tot kerkelijk rechter te Brussel. Secretaris van deze bisschop was Erasmus, die zijn vriend Everaerts in 1527 een deel van zijn boekerij vermaakte. In 1498 deken van de Sint-Pieterskerk te Anderlecht; in 1506 deken van Sint-Goedele te Brussel, welk ambt hij liet waarnemen door een ander. Zijn geestelijke staat belette hem niet te trouwen. Elisabeth van Bladel (1468-1548) schonk hem achttien kinderen, van wie enkelen het tot aanzien brachten. Everaerts werd in 1505 door Filips de Schone benoemd tot raadsheer in de Grote Raad te Mechelen en in de ridderstand verheven. In 1510 benoemde de keizer hem tot president van het Hof van Holland in Den Haag. Als zodanig voerde hij in 1515 het woord namens Karel V tijdens diens inhuldiging als graaf van Holland (en Zeeland). Als keizer benoemde Karel hem in 1528 tot president van het hoogste gerechtshof der Nederlanden, de Grote Raad te Mechelen. In deze stad overleed hij op 9 of 10 augustus 1532. Bekend is ook Everaerts om twee werken: ‘De Topica of Loci’, een leerboek over methoden van rechtsvinding; verscheen in druk te Leuven in 1516, beleefde in vele landen drukken en bleef tot in de 17e eeuw toonaangevend. Evenveel weerklank vonden de postuum door zijn zoon gepubliceerde ‘Consilia sive responsa iuris’(Leuven 1554), een verzameling adviezen uit de rechtspraktijk. Beide boeken bestendigden zijn faam van gezaghebbend Nederlands jurist. Nog F.C. Von Savigny (1779-1861) prijst hem als baanbrekende figuur en zuiveraar van de rechtswetenschap.

Encyclopedie van Zeeland, 1982-1984

Auteur

A.C.F. Koch, gecontroleerd redactie 2013

Literatuur

• Van Heijnsbergen, Geschiedenis der rechtswetenschap, 29.
• Nagtglas, Levensberichten.
• N.N.B W. III.
• R. Dekkers, Bibliotheca Belgica juridica.
• Van der Aa, Biographisch woordenboek.
• Smallegange, Cronvk, 323; 475.
• Analectes pour servir XXVII, 309.
• Van Apeldoorn, Everaerts. R. Dekkers, Het humanisme en de rechtswetenschap.

AFBEELDING Nicolaus Everardus, voorzitter van het Hof van Holland (1510-1528). Kopergravure (1604).