Melchior Leydecker: verschil tussen versies

Huidige versie van 6 aug 2019 om 11:03

Melchior Leydecker
Kopergravure van Melchior Leydecker, 17de eeuw.
Geboren	1645 Amsterdam
Overleden	16 maart 1701 Batavia
Beroep	theoloog
VIAF	M. Leydecker

Studie

Leydecker groeide op in Zierikzee, waarheen zijn ouders kort na zijn geboorte verhuisden; ook vroeger hadden zij hier gewoond. In 1660 werd Melchior ingeschreven als student in Harderwijk, waar hij natuur- en geneeskunde studeerde, alsook theologie. In 1662 zette hij zijn studie voort in Groningen. In 1665 verwisselde hij deze hoge school met die van Leiden. In 1667 liet hij zich voor de tweede maal inschrijven te Harderwijk, als medisch kandidaat. Met grote lof promoveerde hij, zowel in de medicijnen als in de theologie.

Predikant

Predikant Melchior Leydecker, bron: Wikipedia

Melchior Leydecker moet een moedig man zijn geweest, want vanaf 1671 was hij predikant bij de kruisgemeenten in Vlaanderen tot hij in 1674 door de classis Walcheren werd beroepen naar Oost-Indië. Ook zulk een predikantschap was geen gemakkelijke zaak. Hij leidde enige tijd een zwervend bestaan als leger- en vlootpredikant, tot hij in 1678 te Batavia werd beroepen, waar hij tot zijn dood bleef. Melchior Leydecker heeft behoord tot de meest bekwame en ijverige predikanten die Oost-Indië heeft gekend.

Vertaling Maleis

Te Batavia kwam hij in het bezit van een paar Maleise geschriften, in Arabisch schrift en deze stimuleerden hem tot het bestuderen van die taal. Hij heeft gewerkt aan een Maleis-Nederlands woordenboek, waarvan slechts het eerste deel werd voltooid. Melchior Leydecker heeft gezocht naar een systeem om het Maleis in ons letterschrift te schrijven en in verband met dit alles is hij begonnen de bijbel te vertalen. Toen hij stierf was hij gekomen tot Efeze 6:6. Deze bijbelvertaling heeft tot controversen geleid, vooral met ds. François Valentijn, die in 1688 op Ambon ook begonnen was met een vertaling van de bijbel in Arabisch schrift. Melchior Leydecker zocht naar het meest grammaticale Maleis. Valentijn ging uit van het Maleis zoals dat op Ambon voor de prediking werd gebruikt. Dit conflict had zijn weerslag ook in ons land, in de kerk en bij de bewindhebbers van de VOC De grootste vraag was of Arabische dan wel Latijnse letters moesten worden gebruikt. Tenslotte heeft men gekozen voor het systeem van Melchior Leydecker. In 1731 verscheen de vertaling van het Nieuwe Testament en in 1733 die van de gehele bijbel. Hoewel een bijbelvertaling in Arabische letters in 1579 verscheen, is de vertaling van Melchior Leydecker de bijbel bij uitnemendheid geworden voor het toenmalige Oost-Indië, met als gevolg dat men in Indonesië het Latijnse schrift heeft. Na zijn studie heeft Melchior Leydecker niet in Zeeland gewerkt. Maar toch heeft hij voortdurend in Zeeuwse kerkelijke dienst gestaan, in Vlaanderen in opdracht van de Zeeuwse classes en in de Oost verbonden aan de classis Walcheren. In 1974 is er een boek verschenen van J.L.Schwellengrebel, dat gaat over anderhalve eeuw bijbelvertaling en taalkunde in de Indonesische talen. Het heeft tot titel meegekregen: In Leydeckers voetspoor.

beknopte Bibliografie

Omslag van het proefschrift over Melchior Leydecker van P.C. Hoek

• Chebley hammasiyach; de smerten des Messiae, voorsegt door Jesaias in sijn LIII cap. ... (Utrecht, 1685).
• De heyligheid en de geestelykheid van de gereformeerde gods-dienst ... voor aen gevoegt een kort begrijp van ... de evengelische gereformeerde waerheyd (Utrecht, 1686).
• Sjulamit, dat is zedige verdedinge van de oude rechtsinnige godtsgeleertheyt ...(Amsterdam, 1687).
• samen met Hugh Binning en Jacobus Koelman, Des zondaars heyligdom, of: ontdekking van de heerlijke privilegiën, aangeboden aan de boetvaerdige en gelovige, onder 't Evangelium, in veertig predikatiën over Rom. VIII. vers 1-15 (Utrecht, 1695).
• De verborgentheid des geloofs eenmaal den heiligen overgelevert, of het kort begryp der ware godsgeleerdheid, beleden in de Gereformeerde Kerk, en verklaart (Amsterdam, 1729).
• samen met Pieter van der Vorm en Johan Mauritz Mohr, Al-Ḳawl al-ʿAtīḳ; īya ītu Sĕgala sūrat Pĕrjanjīʾan Lāma Het Oude Testament in Hoog-Maleis (Amsterdam, 1733).

Tekst uit de Encyclopedie van Zeeland 1982-1984

Auteur

-S.J.M. Hulsbergen , gecontroleerd door de redactie, 2012.

Literatuur

• Biographisch woordenboek Prot. godgeleerden.

• P.C. Hoek, Melchior Leydecker (1642-1721); een onderzoek naar de structuur van de theologie van een gereformeerd scholasticus Proefschrift VU Amsterdam (Amsterdam, 2013).

• J.L. Swellengrebel, In Leijdeckers voetspoor; anderhalve eeuw bijbelvertaling en taalkunde in de Indonesische talen ('s-Gravenhage, 1974).

• Van Troostenburg de Bruyn, Biographisch woordenboek.