Gelein (Ghalein, Ghislain, Willem) Jansz. d' Hoorne
| Gelein (Ghalein, Ghislain, Willem) Jansz. d' Hoorne | |
|---|---|
 Tekening van de Sint-Pieters- of Noordmonsterkerk. Deze stond aan de noordzijde van het Hofplein, in 1834 afgebroken. Collectie Jan Anderson. Bron: ZB, Beeldbank Zeeland, rec.nr. 2387. | |
| Geboren | Brugge |
| Overleden | 24 juli 1575 Middelburg |
| Beroep | Prediker |
| VIAF | Gelein (Ghalein, Ghislain, Willem) Jansz. d' Hoorne |
Biografie
Prediker. Van zijn persoonlijk leven weten we eigenlijk niets, al is bekend dat hij een vrouw en twee kinderen achterliet. Toch is hij de man geweest die, onder dreiging van de bloedplakkaten zijn weg is gegaan en die onder het oog van een uit de inquisitie voortgekomen bisschop, een calvinistische gemeente in Middelburg heeft gesticht. Op 8 maart 1574 heeft hij zelf in de handelingen van de kerkenraad opgetekend dat hij 15 jaar geleden minister van de kerk te Middelburg was geworden, dus vanaf 1559 was hij leraar van de Gemeente onder het Kruis. Waarschijnlijk heeft hij eerst in Vlissingen gewerkt. De magistraat van Middelburg verklaarde in 1566 dat er vóór de Beeldenstorm geen predikanten in de stad waren. Nadien heeft d'Hoorne waarschijnlijk wel in Middelburg gewoond. Ook deze predikant heeft met schoenmaken zijn brood verdiend; het gaf hem de vrijheid rond te trekken, waarbij het ambacht hem enige bescherming bood.
In de eerste jaren vooral moest hij met grote omzichtigheid te werk gaan. Zoveel is wel zeker, dat hij te Middelburg een vaste kern van een gemeente heeft opgebouwd, waartoe ook behoorden magistraatspersonen en/of hun verwanten. Van die eerste jaren dat d'Hoorne zich leraar van de gemeente kon noemen, weten we bijna niets. Pas in 1566 trad deze gemeente voor het voetlicht. Er blijkt dan een consistorie (kerkenraad) te zijn, de eerste van welke we weten in de Noordelijke Nederlanden; d'Hoorne was daarvan de voorzitter. Toen de Beeldenstorm op 22 augustus van dat jaar losbrak en dit de Middelburgse overheid helemaal uit de hand liep, haalden zij er d' Hoorne bij om de razernij tot bedaren te brengen, wat deze in de Noordmonsterkerk probeerde. Nadien begonnen de kerkdiensten in het pakhuis buiten de Zuiddampoort (vandaar nog de naam Hagepreekgang, hoewel er eigenlijk geen hagenpreken werden gehouden). De diensten gingen door totdat Alva kwam. Toen vluchtten velen van de hervormingsgezinden naar Engeland en onder hen was in maart 1567 ook d'Hoorne. Aan het eind van dat jaar schreef hij nog een troostbrief naar zijn broeders en zusters op Walcheren. In Norwich en Yarmouth is hij predikant van de vluchtelingengemeenten geweest. In 1574 was hij weer terug in Middelburg. Hij kreeg een paar ziekenbezoekers tot hulp naast zich en al spoedig Gaspar van der (Jasper of Caspar) Heyden (Heydanus) als tweede predikant. Hij heeft zijn gemeente daarna nog slechts één jaar kunnen dienen.
Encyclopedie van Zeeland, 1982-1984
Auteur
S.J.M. Hulsbergen, gecontroleerd redactie 2013
Literatuur
- 's Gravezande, Tweede Eeuw-gedachtenis.
- W. te Water, Kort verhaal.
- Boxhorn, Chronyk.
- Decavele, Dageraad van de Reformatie.
- C. Rooze-Stouthamer, Hervorming in Zeeland (ca. 1520-1572) (Goes 1996).
